Od 1 stycznia 2019 r. przedsiębiorcy mogą zmniejszyć wysokość opłacanych składek ZUS poprzez skorzystanie z nowej ulgi, tzw. „małego ZUS”. Ulga ta pozwala na znaczne obniżenie składek dla przedsiębiorców osiągających przychody w niedużych kwotach. Umożliwia to zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności na przykład w okresie gorszej koniunktury w biznesie, jak i w przypadku rozpoczynania nowej działalności bez prawa do innych ulg.
Warunki umożliwiające skorzystanie z ulgi
Aby skorzystać z preferencyjnych składek należy spełnić łącznie następujące warunki:
- należy prowadzić działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub innych przepisów szczególnych,
- przedsiębiorca zarejestruje się do ubezpieczeń w terminie 7 dni od 1 stycznia danego roku kalendarzowego lub dnia nabycia prawa do ulgi w trakcie roku,
- nie jest spełniony żaden z warunków wykluczających skorzystanie z ulgi,
- przychód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie może przekroczyć 30-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu roku poprzedniego.
Jeżeli działalność gospodarcza nie była prowadzona przez cały ubiegły rok np. ze względu na zawieszenie, zaprzestanie prowadzenia lub rozpoczęcie prowadzenia w trakcie roku, limit do zastosowania ulgi wynosi:
L = W * 12 / r * d
gdzie:
L – limit przychodów uzyskanych w roku ubiegłym, umożliwiający skorzystanie z ulgi
W – kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu roku poprzedniego
r – liczba dni w ubiegłym roku kalendarzowym
d – liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej w ubiegłym roku kalendarzowym
Za dni prowadzenia działalności gospodarczej w roku ubiegłym uznaje się te dni, w których przedsiębiorca podlegał obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne z tytułu prowadzenia tej działalności.
W grudniu 2018 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 2100 zł. Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący działalność przez cały 2018 rok spełnia warunek zastosowania ulgi od 1 stycznia 2019 r. wtedy, gdy jego przychód osiągnięty w 2018 r. nie przekroczył kwoty 63.000 zł.
Warunki wykluczające korzystanie z ulgi
Przedsiębiorca spełniający co najmniej jeden z poniższych warunków nie ma prawa do skorzystania z „małego ZUS”:
- liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej w roku ubiegłym wyniosła mniej niż 60,
- przedsiębiorca w roku ubiegłym rozliczał się w formie karty podatkowej i jednocześnie korzystał ze zwolnienia z podatku VAT,
- przedsiębiorca podlegał w ubiegłym roku kalendarzowym ubezpieczeniom społecznym lub zdrowotnym z tytułu więcej niż jednej pozarolniczej działalności (np. działalność jednoosobowa, jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., działalność w formie spółki osobowej prawa handlowego lub spółki cywilnej); warunek wykluczający jest spełniony także wtedy, gdy podleganie ubezpieczeniom z różnych tytułów miało miejsce w różnych okresach ubiegłego roku (niejednocześnie),
- przedsiębiorca spełnia warunki do opłacania preferencyjnych składek ZUS, tj. składek liczonych od podstawy wymiaru wynoszącej nie mniej niż 30% minimalnego wynagrodzenia (tzw. ZUS preferencyjny w okresie 24 miesięcy) ; można jednakże rozpocząć korzystanie z „małego ZUS” w trakcie roku z dniem następującym po dniu ustania spełniania tych warunków,
- przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności wykonuje na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy czynności, które wykonywał na jego rzecz jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym; można jednakże rozpocząć korzystanie z „małego ZUS” w trakcie roku z dniem następującym po dniu zaprzestania wykonywania tych czynności.
Okres korzystania z ulgi
Przedsiębiorca ma prawo korzystać z ulgi „mały ZUS” maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej. Za miesiąc prowadzenia działalności uważa się każdy miesiąc, w którym przedsiębiorca prowadził tą działalność co najmniej jeden dzień.
Rejestracja do ubezpieczeń
Jednym z warunków umożliwiającym zastosowanie ulgi jest dokonanie stosownej rejestracji do ubezpieczeń.
Aby skorzystać z ulgi począwszy od danego roku kalendarzowego, należy złożyć do ZUS następujące dokumenty:
- zgłoszenie do ubezpieczeń (ZUS ZUA lub ZUS ZZA) z kodem 05 90 lub 05 92,
- w przypadku kontynuacji prowadzenia działalności – wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z dotychczasowym kodem (np. 05 10, 05 70).
Dokumenty te muszą być złożone w terminie 7 dni od dnia:
- w przypadku kontynuacji prowadzenia działalności – 1-go stycznia roku rozpoczęcia korzystania z ulgi (a więc do 8 stycznia),
- w którym rozpoczęto lub wznowiono prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku,
- następującego po dniu, w którym w trakcie roku przedsiębiorca nabył prawo do skorzystania z ulgi (np. upłynął okres 24 miesięcy „preferencyjnych składek”).
Jeżeli powyższe terminy nie zostaną dotrzymane, oznacza to brak możliwości zastosowania ulgi w danym roku kalendarzowym.
Złożone zgłoszenie do ubezpieczeń z kodem 05 90 lub 05 92 zachowuje ważność także w kolejnym roku kalendarzowym i później, jeśli przedsiębiorca nie złoży stosownego wyrejestrowania. Oznacza to, że w przypadku chęci przedłużenia stosowania ulgi na kolejny rok nie składa się kolejnego zgłoszenia do ubezpieczeń.
Podstawa wymiaru składek
Przedsiębiorca stosujący ulgę tzw. „mały ZUS” podlega obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od podstawy nie niższej od obliczonej według poniższego schematu:
- Należy ustalić średni miesięczny przychód z tytułu prowadzenia działalności według wzoru:
A = P * 30 / d
gdzie:
A – średni miesięczny przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w roku ubiegłym
P – roczny przychód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w roku ubiegłym
d – liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej w ubiegłym roku kalendarzowym (liczona tak jak dla wyznaczania limitu przychodów uprawniającego do skorzystania z ulgi)
- Obliczony średni miesięczny przychód z tytułu prowadzenia działalności należy zaokrąglić do pełnych groszy w górę jeśli końcówka jest równa 0,5 gr lub więcej lub w dół jeśli jest niższa niż 0,5 gr
- Otrzymany wynik należy pomnożyć przez wartość współczynnika ogłaszanego przez Prezesa ZUS a dany rok. Na 2019 r. współczynnik ten wynosi 0,5083.
- Otrzymany wynik należy ponownie zaokrąglić jak w pkt. 2 powyżej.
Przykładowo, dla przedsiębiorcy który w 2018 r. prowadził działalność przez cały rok i osiągnął przychody z tego tytułu w wysokości 50.000 zł podstawa wymiaru składek wyniesie 2088,90 zł.
Średni miesięczny przychód z tytułu prowadzenia działalności:
50.000 * 30 / 365 = 4.109,59
Współczynnik: 0,5083
4.109,59 * 0,5083 = 2.088,90
Podstawa wymiaru składek ma zastosowanie do obliczenia składek na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, Fundusz Pracy.
Ulga nie ma wpływu na wysokość podstawy ubezpieczenia zdrowotnego. W okresie stosowania ulgi składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obliczana na zasadach ogólnych.
Rezygnacja z ulgi
Przedsiębiorca stosujące ulgę tzw. „mały ZUS” może z niej zrezygnować w każdym czasie. Rezygnacji dokonuje się składając stosowne wyrejestrowanie z ubezpieczeń z kodem 05 90 lub 05 92.
W przypadku rezygnacji, przedsiębiorca opłaca składki na ubezpieczenia na zasadach ogólnych od pierwszego dnia miesiąca, w którym zrezygnował z ulgi.
Powrót do ulgi po dokonaniu rezygnacji jest możliwy nie wcześniej niż od 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego.
Dodatkowe obowiązki
Przedsiębiorca korzystający z ulgi w deklaracji rozliczeniowej bądź w imiennym raporcie miesięcznym ma obowiązek podać informacje o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz o najniższej podstawie wymiaru składek.
Ponadto ZUS może wezwać przedsiębiorcę do okazania dokumentów potwierdzających wysokość rocznego przychodu z tytułu prowadzenia działalności. Przedsiębiorca ma obowiązek przedstawić te dokumenty w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem utraty prawa do ulgi za dany rok wstecz i naliczenia za ten okres składek na zasadach ogólnych.
Ostatnia aktualizacja: 29.12.2018 r.